“Rule No. 1: never lose money; rule No. 2: don’t forget rule No. 1”
Bên trên là một trong những câu nói nổi tiếng nhất của lão trượng Warren Buffett. Lần đầu tiên đọc nó, Phương thấy cái quote nầy chả có hay ho, chả có “áp phê” gì hết. Lúc đó, Phương vừa mới thua banh càng trong đợt nổ bong bóng “dot com” – vẫn còn đau đớn lắm. Mà đâu phải chỉ riêng mình Phương đâu, hằng triệu triệu người khác cũng đã thua xiểng niểng, te tua. Chỉ số NASDAQ đã rớt tới 78% lận mà. Cả thị trường đều rớt chung như vậy thì … bố ai mà không mất tiền chớ? Kêu người ta “đừng bao giờ để mất tiền” thì cũng giống như là kêu người ta “đừng có đầu tư vô stock” rồi. Bởi vì khi mình mua bán chứng khoán, hổng ít thì nhiều mình phải chấp nhận rủi ro. Còn nếu mình cứ khư khư sợ mất mát thì chắc chỉ có nước bỏ tiền vô mấy cái chương mục tiết kiệm trong bank thôi.
Mà dĩ nhiên là ông Buffett hổng có gởi tiền của ổng và của công ty Berkshire Hathaway vô savings account trong bank rồi. Thứ nhất, đô-la bạc tỷ của ổng mà bỏ vô nhà bank nào thì nhà bank đó chắc sẽ … nghiên qua một bên vì … nặng quá! Thứ hai, nếu ổng chỉ lấy mức lời ít ỏi của bank cho thì làm sao mà ổng trở thành một trong những người giàu nhất thế giới được. Thứ ba, ông Buffett dư sức biết rằng mặc dù tiền gởi trong bank không có bị “hao mòn” thật, nhưng cái buying power, cái sức mua chắc chắn sẽ bị giảm sút vì lạm phát. Nói một cách khác, bỏ tiền trong bank có nghĩa là … mất tiền – đi ngược lại hoàn toàn điều ông ta căn dặn.
Thêm một chuyện nữa, chính bản thân ông Warren Buffett cũng vẫn bị thua lổ, vẫn bị mất tiền thường xuyên. Điều nầy hổng gì là lạ lùng hoặc “xấu xa” gì hết. Đâu có ai trên đời nầy đầu tư vô stock mà lúc nào cũng thắng được đâu chớ. Vậy thì qui tắc “Đừng để mất tiền” của ổng chỉ là … nói cho sướng miệng thôi chứ gì?
Trước kia thì Phương đã cho là đúng như vậy, còn bây giờ thì Phương đã hiểu được “thâm ý” của ông Buffett rồi!
Mình không nên “bắt bẻ” ổng từng chữ một. Lời ổng dạy không có nghĩa là mình phải khư khư giữ tiền cứng ngắt, đừng để mẻ một xu, sứt một cắc nào hết. Mà mình phải hiểu rộng rãi ra là ông Buffett khuyên mình lúc nào cũng phải hết sức cẩn thận, lúc nào cũng phải đặt chuyện bảo vệ vốn liếng lên làm quan tâm hàng đầu. Nếu mình phải chọn giữa stock A có tiềm năng tăng hai-ba trăm phần trăm nhưng cũng có thể thua hết trơn, và stock B chỉ có thể lên từ từ chậm chậm nhưng yên tâm chắc cú thì mình phải nghiêng về thằng B nhiều hơn. Nếu mình “thèm thuồng” thằng A quá, không nở đành bỏ qua nó thì mình vẫn có thể “rờ” vô nó, nhưng chỉ với một số tiền rất nhỏ thôi, và phải có “đường thoát” rõ ràng, tức là khi thua tới một mức nào đó thì mình phải cắt lổ nhảy ra liền.
Hay nói một cách đơn giản hơn, cái điều lệ 1 “Đừng để mất tiền” của ông Warren Buffett thật sự là dặn dò mình “Đừng để mất NHIỀU tiền” đó bạn ơi!
Còn cái điều lệ 2 “Đừng có quên điều lệ 1” mới thật là độc đáo. Ông Buffett biết rằng chúng ta ai cũng có lòng tham, ai cũng có thể bị “cám dỗ”, bị “mờ mắt” khi chỉ nghĩ tới cái reward, tới những con số tiền lời béo bở có thể kiếm được. Do đó, ổng mới nhắc chúng ta là hãy luôn luôn quan tâm tới cái risk, cái xác xuất và mức độ trầm trọng của thất bại nữa. Nếu cái reward có cao thật, nhưng cái risk quá nhiều thì mình cũng đừng nên chơi.
Tiếc rằng Phương đã không nghiệm ra và triệt để tuân theo 2 cái điều lệ nầy của ông Warren Buffett sớm sớm một chút. Nói ra thì cũng hơi mắc cỡ, nhưng Phương đã mất cả chục năm trời và tốn gần một triệu bạc tiền ngu mới chỉ kha khá thấm thía cái điều lệ thứ nhất mà thôi. Và phải mất thêm mấy năm dài nữa cùng nộp thêm một đống tiền ngu nữa, mới gần đây thôi Phương mới bắt đầu chịu “giác ngộ” và ráng quyết tâm học theo cái điều lệ thứ nhì.
Thôi kệ, thà trễ còn hơn không bao giờ. Phương tự an ủi mình như vậy.
Phương mong sao các bạn đừng có ngoan cố, ngu dại lâu như Phương. Bạn càng thấu đáo 2 cái rules của ông Warren Buffett sớm ngày nào, bạn sẽ càng chóng trở thành “nhà đầu tư chuyên nghiệp” ngày nấy. Khi bạn đã trở nên “pro”, bạn sẽ tự tin hơn, an tâm bình tỉnh hơn, ăn ngon ngủ yên hơn.
Và trên đường dài, bạn sẽ giàu hơn nữa kia!
Đường ngắn thì những người chơi liều vẫn có thể gặp hên, trúng số, vượt xa hơn hẳn bạn. Chó có khi còn ngáp phải ruồi nữa mà.
Đường dài bạn ơi. Trường đồ tri tuấn mã. Đường dài mới biết ngựa hay.
Cảm ơn anh Phương về những chia sẻ kinh nghiệm của mình về lĩnh vực Đầu Tư. Mặc dù em chưa từng chơi Stock hay Option nhưng em vẫn học được nhiều điều từ những bài chia sẻ ấy.
Chúc anh sức khỏe và thành công.
Niềm vui của người viết bài là đã “chạm” được, ảnh hưởng được, giúp đỡ được những người đọc như Quang đó. Thank you, brother!
Một câu nói không dễ gì hiểu thấu, chỉ những người từng trãi nghiệm mới ngộ nhận được chân lý, cảm ơn anh Phương đã chia sẽ kinh nghiệm xương máu của mình, hy vọng những người trẻ như tụi em sẽ không bị vấp ngã hoặc hạn chế tới mức thấp nhất trên con đường chập chững đầu tư 🙂
Anh Phương viết bài này theo kinh nghiệm thức tế của anh, vậy a có lời khuyên gì cho những người chân ướt chân ráo như em bước vào thị trường rộng lớn như option không ? làm sao để có chiến lược đúng đắn ?
Trước khi chơi options, nên biết rõ những nền tảng căn bản của đầu tư. Trong khi chơi options, nên chơi kèm theo với stocks để xài được những chiêu tương đối an toàn hơn như là covered call và naked put. Đừng chỉ xài spreads không thôi.
Bài viết rất hay. Cám ơn a Phương đã cho e những kinh nghiệm quý báu trên bước đường châp chững vô thế giới đầu tư này.
Cám ơn Ngọc Anh đã ghé tới Rủng Rỉnh và đọc bài anh viết nha.